Aletta Jacobs School of Public Health wil helpen iedereen er vijf gezonde levensjaren bij te geven
Hoe kunnen we er niet alleen voor zorgen dat de levensverwachting van Nederlanders omhooggaat, maar vooral dat er meer gezónde levensjaren bij komen? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat de gezondheidsverschillen tussen inwoners, gemeentes en regio’s in Nederland en daarbuiten aanzienlijk kleiner worden? In Groningen werkt de Aletta Jacobs School of Public Health er hard aan om deze, door het kabinet vastgelegde ambities, waar te helpen maken.
De Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH) is een samenwerkingsverband van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Hanzehogeschool Groningen. In het Noorden is ‘healthy ageing’ (gezond ouder worden) al bijna vijftien jaar één van de thema’s waarin noordelijke onderwijs- en gezondheidsinstellingen zich hebben gespecialiseerd.
Langer leven, met behoud van kwaliteit
In het kader van dit thema werd in 2018 het AJSPH opgericht. Daarmee heeft het Noorden een instelling in huis waar instanties, gemeenten, andere overheden of onderzoekers aan kunnen kloppen met vragen over gezond ouder worden, of over beleid om de bevolking langer te laten leven, met behoud van kwaliteit.
“De Nederlandse regering heeft de ambitie uitgesproken te willen bevorderen dat iedereen er gemiddeld vijf gezonde levensjaren bij krijgt. Wij houden ons in het Noorden al jaren met dit thema bezig en het is onze missie om eraan bij te dragen die Nederlandse ambitie te helpen realiseren”, vertelt Jochen Mierau, wetenschappelijk directeur AJSPH en hoogleraar aan de Faculteit Economie & Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen.
Bundelen van krachten
Zijn ‘school’ wil die missie uitvoeren door alle in het Noorden aanwezige kennis, onderwijs en onderzoek samen te brengen, en een platform te zijn. Daarnaast wil ‘Aletta’ een netwerk-organisatie zijn rond het thema publieke gezondheid. “Onderzoek naar gezond ouder worden gebeurt al op tál van plaatsen bij instellingen in het Noorden. Wij willen alle (versnipperde) krachten bundelen. We zijn daardoor dé “one stop shop” in Nederland waar je met al je vragen over het thema gezond ouder worden terecht kunt”, vertelt Mierau.
Lifelines: unieke hoeveelheid data
In Noord-Nederland is al meer dan tien jaar geleden het onderzoeksprogramma “Lifelines” in gang gezet. Daarbinnen worden gedurende dertig jaar 165.000 inwoners van Noord-Nederland gevolgd: kinderen, ouders en grootouders. Deze drie generatie-aanpak is uniek in de wereld. De deelnemers worden eens in de vijf jaar opgeroepen voor een onderzoek en dat heeft een óngekende hoeveelheid data en inzichten over gezond ouder worden opgeleverd.
De Aletta Jacobs School of Public Health werkt nauw samen met Lifelines, en probeert veel van de enorme hoeveelheid data die dit heeft opgeleverd te ontsluiten voor maatschappelijke partners. “Zo was er tijdens de corona-pandemie een groot onderzoek onder de deelnemers aan Lifelines naar hun ervaringen tijdens de pandemie. Dat heeft voor het eerst een gedetailleerd beeld van Nederland opgeleverd, en daaruit bleek onder meer duidelijk hoe eenzaam mensen werden van thuis werken.”
Op welke manier kan de ‘school’ data en onderzoek vertalen naar gezond langer leven voor elke Nederlander?
“Er is een gigantische hoeveelheid data beschikbaar over gezondheid van de Nederlanders. Maar veel gegevens worden niet goed ontsloten, waardoor er te weinig mee gebeurt, dat is de eerste uitdaging. De andere is dat beleidsmakers niet alleen behoefte hebben aan data zelf als wel aan duiding van die data: ze moeten optimaal gebruikt en geïnterpreteerd worden.”
Zo was er in de provincie Groningen een beeld gemaakt van de gezondheidssituatie in de provincie. “Daaruit bleek dat mensen in Pekela in oost-Groningen korter leven dan in Haren. Met dat onderzoek hebben we adviezen kunnen geven over hoe in Pekela het gezonder ouder worden bevorderd kan worden.”
“Een van de speerpunten voor de komende vier jaar voor ons is om te komen tot een gezamenlijke visie voor Noord-Nederland, zodat we grote stappen kunnen maken in het behalen van gezondheidsdoelstellingen. En ook op landelijk niveau willen we een bijdrage leveren. De regering wil dat in het jaar 2040 de gezondheidsverschillen met dertig procent zijn gedaald, en dat iedereen er vijf jaar gezond leven bij heeft gekregen. Dat kan je alleen bereiken als je een goed netwerk hebt en een platform van instellingen om dat mogelijk te maken. En we zijn al een eind op weg om dat te bereiken.”