ICT-vakmanschap in Noord-Nederland: mbo’ers zijn de ‘comeback kids’
In opdracht van de IT Academy Noord-Nederland hebben RUG-onderzoekers een vooronderzoek gedaan naar de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt in de noordelijke ICT-sector. De resultaten van het onderzoek werden op 26 november door prof. dr. Jacques Zeelen gepresenteerd en door onderwijsinstellingen en bedrijven van commentaar voorzien tijdens een bijeenkomst in de Statenzaal van het Provinciehuis te Groningen. Bestuurders van het noordelijke bedrijfsleven, maar ook van de kennisinstellingen waren volop aanwezig. De uitkomst: een oproep om te investeren in ICT-vakmanschap door innovatieve praktijkroutes te creëren waarbij het bedrijfsleven mbo-studenten een plek geeft om zich te ontwikkelen.
Tijdens de bijeenkomst stond ICT-vakmanschap centraal. Het klassieke vakmanschap is door het groeiende belang van ICT in vakgebieden als elektrotechniek en mechatronica een sterke comeback aan het maken. ‘Simpel gezegd werkt de ‘oude’ medewerker in een hotel, terwijl de ‘nieuwe’ medewerker aan de slag gaat in een datahotel, zoals straks bij Google in de Eemshaven’, aldus Roland Hiemstra van de IT Academy Noord-Nederland.
De onderzoekers van de RUG interviewden recentelijk een groot aantal onderwijsinstellingen en bedrijven in het Noorden en zijn tot de conclusie gekomen dat er veel potentie is onder vooral mbo niveau 4 studenten. Dit staat in contrast met andere berichtgeving in de media over de kansen van deze groep op de ICT-arbeidsmarkt. ‘Zo wordt veel beweerd dat door ICT en automatisering vooral steeds meer hogeropgeleiden nodig zijn, maar zijn binnen de ICT ook niet juist vakspecifieke kennis en kunde nodig op alle niveaus?’, vraagt prof. dr. Jacques Zeelen, hoogleraar Lifelong Learning and Social Intervention in the Context of Globalisation. Hierbij kan men denken aan de werkzaamheden als onderhoud en installatie waarbij vanwege steeds verdergaande automatisering de kwaliteit van vakmensen meer en meer afhangt van ICT-gerelateerde vaardigheden. Hans Wortmann, hoogleraar Informatiemanagement aan de RUG, voegt hieraan toe dat ‘het werk binnen bepaalde organisaties zich steeds meer mengt met ICT’.
Om hier op in te spelen, roepen de onderzoekers op tot het starten van een meerjarig traject waarbij groepen mbo’ers ICT-vakmanschap bijgebracht wordt, in de studiebanken maar vooral via stages binnen bedrijven. Daarbij is zeer gerichte begeleiding cruciaal en moet er volop aandacht zijn voor technische en sociale vaardigheden die nodig zijn om binnen een bedrijf te functioneren. Het is de bedoeling dat een aantal bedrijven proeftrajecten draaien waarbij er direct gekeken wordt naar wat de juiste rol van de onderwijsinstelling en het bedrijf is, zodat snel resultaten geboekt kunnen worden. ‘Opleiden is niet alleen de verantwoordelijkheid van de kennisinstellingen, maar juist ook de bedrijven zelf spelen hier een belangrijke rol in. Daarnaast is het aan de overheden om dit proces te faciliteren’, aldus IT Academy-programmamanagers Roland Hiemstra.
Het voorstel put inspiratie uit het Workforce Opportunities Services project van Arthur Langer, professor aan Columbia University, New York. Dit project, dat niet op mbo’ers, maar specifiek op jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt is gericht, bereidt jongeren uit achterstandswijken voor op concrete banen door ze middels Action Learning een plek binnen participerende bedrijven te geven en ze van begin tot eind goed te begeleiden. Vergelijkbare innovatieve praktijkroutes bestaan ook in Nederland, bijvoorbeeld in het geval van NedTrain waar mbo’ers en mensen zonder diploma binnen het bedrijf worden opgeleid voor technische functies.
Een aantal onderwijsinstellingen, waaronder Noorderpoort en Alfa College uit Groningenen, hebben al aangegeven deel te willen nemen aan de voorgestelde praktijkroutes. Maar ook het bedrijfsleven schaart zich erachter. Organisaties in het Noorden die zeer succesvol opereren en afhankelijk zijn van ICT-personeel van alle opleidingsniveaus zijn bijvoorbeeld Bossers & Cnossen en Strukton.
Een sprekend voorbeeld van hoe de praktijkroute van nut zou zijn voor een van de noordelijke organisaties is Gasunie. Vanwege outsourcing en de focus op kwaliteit zijn daar eigenlijk alleen hoger opgeleide ICT’ers in dienst . Voor de toekomstige integratie van information technology (IT) met operational technology (OT) zal echter mbo-geschoold personeel met ICT-kennis nodig zijn. Precies in zo’n geval, anticiperend op wat gaat komen, is het aantrekken van zulk personeel in de vorm van een leer-werk praktijkroute bij uitstek geschikt.
www.itacademy.nl