Onderzoekers RUG ontwikkelen proefdiervrije methode voor leveronderzoek
In veel onderzoek zijn proefdieren nog steeds onmisbaar. Ze worden ingezet als model voor de mens. In het onderzoek naar leverziekten door overgewicht, wordt daarvoor de ‘plofmuis’ gebruikt. Deze muis is genetisch gemanipuleerd, zodat het dier overgewicht ontwikkelt en een vorm van leververvetting. Alleen blijft het bij proefdieren altijd lastig of de muis ook echt een goed model is voor de mens. Zo ook hier, want in de praktijk is de vorm van leververvetting die de plofmuis krijgt, haast niet te vergelijken met de mens. Daarom is het juist in dit onderzoek belangrijk dat er een beter model ontwikkeld wordt, waarbij gebruikt wordt gemaakt van menselijk materiaal. En dat is precies waar professor Peter Olinga en zijn team mee bezig zijn.
Flinterdunne plakjes
Met de nieuwe methode wil Olinga de mens nabootsen. Zo hoopt hij meer informatie te krijgen over leverziektes zodat er betere medicijnen ontwikkeld kunnen worden. De methode is simpel: van menselijk leverweefsel kunnen flinterdunne plakjes worden gemaakt, qua dikte vergelijkbaar met je nagel. Dit menselijk weefsel is restmateriaal dat beschikbaar is gekomen na een operatieve ingreep. Bijvoorbeeld bij het verwijderen van een tumor in de lever, waarbij door de ingreep altijd een klein randje gezond weefsel meekomt. Dat weefsel gebruikt Olinga in zijn model. 'Tijdens het hele proces houden we de leverplakjes koud, zodat we het weefsel niet beschadigen', vertelt Olinga.
Chip
Het mooie is dat de leverplakjes bestaan uit verschillende celtypes, net zoals de lever. En dat maakt het model gelijk een betrouwbaar model van de echte menselijke lever. Die leverplakjes worden vervolgens op een chip geplaatst. In die chip zitten kanaaltjes die heel erg lijken op bloedvaatjes. Daardoorheen laten de onderzoekers een medium stromen, wat op bloed lijkt, waardoor de leverplakjes in die chip heel lang goed blijven. 'Die chip bestaat al , vertelt Olinga. 'En wat wij nu willen doen met ons onderzoeksteam is dat wij die leverplakjes en die chip samenbrengen, zodat we op die manier meer informatie krijgen over leverziektes. En daarnaast ook nieuwe medicijnen kunnen ontwikkelen tegen die leverziektes.'
Steeds meer proefdiervrij?
Volgens Olinga gaan steeds meer onderzoekers over op vergelijkbare technieken met menselijke weefsel. 'Dat levert simpelweg veel meer informatie op', vertelt hij op de site van Stichting Proefdiervrij. Het is moeilijk om hier getallen aan te koppelen, maar zodra bewezen is dat dit model betere resultaten oplevert, gaan steeds meer onderzoekers hiermee aan de slag. Wij zijn niet de enigen die werken aan de ontwikkeling van proefdiervrij onderzoek. Dat is een trend die steeds meer navolging vindt. Staatssecretaris Van Dam heeft onlangs ten doel gesteld dat Nederland in 2025 wereldleider moet zijn in het gebruik van proefdiervrije technieken. Daar wordt hier in Groningen hard aan gewerkt!'
Benieuwd hoe deze techniek eruit ziet? Dat zie je in dit filmpje.